ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΠΟΛΕΜΟΣ
,,,,,,Ο πόλεμος είναι ο καλύτερος κήρυκας της ειρήνης· μ’ αυτή την αρχή ο Δήμος Λέρου οργάνωσε από τις 22 έως 26/Σεπτεμβρίου 2004 πλήθος εκδηλώσεων για να θυμηθεί αυτούς που αγωνίστηκαν και να φωτίσει τα αίτια και τις αφορμές που οδήγησαν στους πολέμους, με την ευχή ποτέ πια πόλεμος.
Η Λέρος είναι η πρώτη πόλη στην Ελλάδα που είχε το θάρρος να δημιουργήσει μνημεία και για τους πρώην εχθρούς Ιταλούς και Γερμανούς. Για να δείξει ότι η ειρήνη δεν ξεχνάει, αλλά και δεν μισεί. Η δημοκρατία είναι ικανή και δεν φοβάται κανένα φασίστα, τα μνημεία των παλαιών εχθρών είναι τα σύμβολα της άσκοπης θυσίας και διδάσκουν -περισσότερο και απ’ τα δικά μας μνημεία- το παράλογο του πολέμου. Η αγωνιστικότητα των Ελλήνων βαδίζει δίπλα στη μεγαλοψυχία
……. Σήμερα η νέα γενιά που δεν έζησε εκείνη την εποχή, είναι φυσικό να μην γνωρίζει τι σημαίνει κατοχή και πόλεμος. Οι παλιές γενιές που τα έζησαν, σιγά – σιγά φεύγουν. Αρα καθήκον μας είναι, εμείς που γνωρίσαμε τους ανθρώπους εκείνης της εποχής να συλλέξουμε και να καταγράψουμε αυτή την μνήμη, ώστε ποτέ να μην ξεχαστεί.
Κώστας Κογιόπουλος
----------------
XΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΠΑΘΑΚΗΣ
ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΔΗΜΟΥ ΛΕΡΟΥ
ΜΕ ΘΕΜΑ ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΠΟΛΕΜΟΣ-61 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΛΕΡΟΥ
Αποσπάματα από τον χαιρετισμο του στο ομονυμο Διεθνές Συνεδριο που εγινε στην Λέρο τον Σεπτέμβρη 2004.
Κυρίες και κύριοι σύνεδροι
Σας καλωσορίζω κι εγώ στο νησί μας και εύχομαι να έχουμε γόνιμες και αποδοτοτικες εργασίες προς όφελος της Ειρήνης.
1910 Η Ιταλία απελευθερώνει την Λέρο από την Τουρκικη κυριαρχία και τελικά χωρίς την έγκριση του Λεριακου Λαου,εγκαθιστα την δική της κυριαρχία.
1943 Λόγω της στρατηγηγικης θέσης της Λέρου και των υφισταμένων ιταλικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων ,πάλι χωρίς την έγκριση του Λεριακου Λαού διεξάγονται μάχες δυσανάλογα μεγάλες σε σχέση με το μέγεθος του νησιού.
Η Λέρος μετατρέπεται σε πεδίο μαχών αφήνοντας έντονα αρνητική ενέργεια
με αδιευκρίνιστο μέχρι σήμερα αριθμό νεκρών.
Όλα αυτά έγιναν χωρίς την αποδοχή των νόμιμων κατοίκων της.
2004 Σήμερα η Λέρος με απόφαση της κλείνει οριστικά το κεφαλαίο εκείνο ,και τολμά να ανοίξει τη νέα σελίδα,στον χρονο, μετατρέποντας την αρνητική ενέργεια του παρελθόντος σε μια νέα θετική ενέργεια με αντιπολεμικό χαρακτήρα.
Χωρίς να ερωτηθεί ο Λεριακος Λαος,μετατραπηκε η γη μας σε πολεμικό πεδίο μαχών απλά και μόνο για την επικράτηση του ενός ή του αλλου γεωστρατηγικου σχεδιασμου ,της μιας ή της άλλης δύναμης.
Δική μου δουλειά δεν είναι η καταγραφή των αιτιών ή των ιστορικών γεγονότων.
Δική μου δουλειά είναι να σας μεταφέρω το μήνυμα ότι η Λέρος είναι ένα μικρό πανέμορφο νησί που αδικήθηκε μέχρι και πρόσφατα,και διεκδικει ένα καλυτερο μελλον.
Δική μου δουλειά είναι να θυμίσω στους μεγάλους τα δραματικά γεγονότα εκείνης της περιόδου και εφ όσον κατέχουν θέσεις εξουσίας ή επηρεάζουν την εξουσία ,να σας παρακαλέσω να εργασθείτε για την ειρήνη.
Δική μου δουλειά είναι να πείσω τους νέους μας,να μελετήσουν την ιστορία μας,το
παρελθόν μας και να τους πείσω να εργασθούν κι αυτοί για την ειρήνη.
Τα δυο αυτά θέματα ήταν σχετικά εύκολα.
61 χρόνια μετά την Μάχη της Λέρου,το Λακκί μια πανέμορφη πόλη πριν τον πόλεμο,
παραμένει ακόμη και σήμερα γεμάτη από εγκαταλελειμμένα και τραυματισμένα κτιρια.Το κοιμητήριο των βρετανων,το μημειο του ΟΛΓΑ,των Ιταλών ,μαζι με τα νεοανεγερθεντα μνημεία του ΑΔΡΙΑΣ και των Γερμανων θα είναι αδιάψευστοι μάρτυρες ενός τραγικού χθες.
Το τραγικό αυτό χθες ,μεσα από τα μνημεία του σήμερα σηματοδοτεί το λυκόφως εκείνης της εποχής.
Στο λυκαυγές της νέας εποχής καλουμεθα όσοι μπορέσαμε να είμαστε σήμερα παρόντες να στηρίξουμε μια νέα τάξη πραγμάτων στηριγμένη στην Ειρήνη με κεντρικό άξονα τον άνθρωπο.
Στόχος μας το μήνυμα μας ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΠΟΛΕΜΟΣ.
Παράλληλος στόχος μας η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Λερός αν και πολύ μικρή σε μέγεθος σήκωσε τεράστια αρνητική ενέργεια χθες.
Σήμερα τολμάμε να αγγίξουμε το μελλον,καλωντας σας να παρακολουθήσουμε ένα γρήγορο αλλά προσεκτικό και επιμελημένο πέρασμα του χθες ακούγοντας τους ομιλητές ,μας
Αύριο θα παρακολουθήσουμε το πρωί την αναπαράσταση της Μάχης ,το απόγευμα
θα αποδώσουμε τιμές στο βρετανικό κοιμητήριο και στη συνεχεια στα μνημεία των Ιταλών και των γερμανων,και αργότερα θα παρακολουθησουμε με μια μικρή συναυλία και την αναπαράσταση της κατάληψης του κάστρου από αναρριχητές.
Την Κυριακή πρωί θα αποδώσουμε τις δέουσες τιμές όπως κάθε χρόνο στη ΒασιλισσαΟΛΓΑ και για πρώτη φορά στο θρυλικό μας ΑΔΡΙΑΣ.
Σαν οργανωτικό υπεύθυνος αυτών των δράσεων αναρωτιέμαι αν πέτυχα τον στόχο
που ανεθεσε σ εμενα και τους συνεργατες μου , η τοπικη μου κοινωνια
Στοχος ηταν να καλέσουμε 61 χρόνια μετά την μάχη ,τους τότε εμπόλεμους και σήμερα εταίρους στην ενωμένη ευρωπη,να εργασθούμε για λίγα εικοσατετραωρα
ενάντια στα δεινα του πολεμου και να δωσουμε την ευκαιρια στους τότε πρωταγωνιστές που για πρώτη φορά ευρίσκονται όλοι ταυτόχρονα στο νησί μας, να ενώσουμε την φωνή μας για την παγκόσμια ειρήνη.
Σε μια παγκόσμια ειρήνη που δεν θα τρέμουμε για την τύχη των παιδιών μας από την κακή χρήση των επιτευγμάτων της επιστήμης ,που δεν θα τρέμουμε από τους τρομοϊους,από τους δίδυμους πυργους,από την επιβολή θρησκευτικών ή πολιτικών ή πολιτιστικών επιβολών των δυνατών επί των αδυνάτων ή και αντίστροφα
από την τρομοκρατία το όπλο των αδυνάτων επί των δυνατών
Η ΛΕΡΟΣ έζησε με τον χειρότερο τρόπο τις επιπτώσεις του πόλεμου.
Σήμερα ,για πρώτη μετά την απελευθέρωση επιλέγει μέσα από ενα στρατηγικο σχεδιασμό το μέλλον της.Εχουμε ένα πανέμορφο νησί ,με φιλοξενους κατοικους.
Αυτοπροσδιοριζομενοι ,επιλεγουμε ,να φυλάξουμε τις Θερμοπύλες μας,και να προσπαθήσουμε να γίνει το νησί μας κήρυκας και τόπος διάλογου για την Ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ζητάμε από όλους εσάς να στηρίξετε την βούληση μας και φεύγοντας από εδώ να γίνετε πρέσβεις της ειρήνης και της Λέρου.Τα παιδιά σας,οι απόγονοι σας,
να έρχονται στο νησί μας,να συζητάμε για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα
παλεύοντας παράλληλα ενάντια σε κάθε μορφής επιβολή από όπου και αν προέρχεται.
…
O Οργανωτικός υπεύθυνος
Χρήστος Καρπαθάκης
Λέρος Σεπτέμβρης 2004
-----------------------------------
Η σκληρή φονική Μάχη της Λέρου, μετά από 61 χρόνια, με τις πολυεπίπεδες εκδηλώσεις του Δήμου Λέρου, της Νομαρχίας Δωδεκανήσου, της Τοπικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Δωδεκανήσου και του Υπουργείου Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, αναδύεται, προβάλλεται και καταξιώνεται ιστορικά, και αξίζουν θερμά συγχαρητήρια σ’ όλους τους οργανωτές, συντελεστές και συνέδρους αυτών των εκδηλώσεων.
Ιωάννης Δ. Κακουδάκης
Αντιστράτηγος
Διευθυντής Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού του ΓΕΣ
Πρόεδρος Ελληνικής Επιτροπής Στρατιωτικής Ιστορίας
=====================
Ως Πρόεδρος τού Ινστιτούτου Διαβαλκανικων Σχέσεων πού είναι NGO ανεγνωρισμένο από τό ECOSOC τού ΟΗΕ ώς ειδικός του Σύμβουλος καί εκπρόσωπος αυτού, χαιρετίζω τό Συνέδριό σας καί συγχαίρω όλους αυτούς πού είχαν τήν πρωτοβουλία καί δούλεψαν γιά τήν πραγματοποίησή του , πρός τούτοις θά ‘ηθελα καί εγώ μέ τή σειρά μου νά αποτείσω φόρο τιμής σέ αυτούς πού αγωνίστηκαν γιά τίς ιδέες τους καί σέ αυτούς πού θυσιάστηκαν στό χώρο αυτό , τοίς κείνων ρήμασι πειθόμενοι .
Θαλήs Μυλωνάw, Δικηγόροs-Διεθνολόγοs
Πρόεδροs του Ινστιτούτου Διαβαλκανικών Σχέσεων
……….Στην μάχη της Λέρου πριν και κατά την έναρξη των κυρίως επιχειρήσεων ο Ιερός Λόχος, το SBS και το LRDG είχαν κυριολεκτικά οργώσει το πέλαγος και είχαν εντοπίσει τα αδύνατα σημεία του χώρου, είχαν συγκεντρώσει πολύτιμες πληροφορίες για την αντιμετώπιση της μπόρας που ερχότανε, άσχετα εάν τελικά δεν οδήγησαν σε νίκη. Και όταν η κύρια μάχη ξέσπασε τότε πολέμησαν όπως αυτοί ήξεραν
ΙΑΣΩΝ ΜΑΥΡΙΚΗΣ-ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΕΙΔΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΒΡΕΤΑΝΙΑ
================
-----------------------------------
…….Όμως έπειτα από πολύχρονη θητεία στις Οργανώσεις των Αθηνών, σας εμπιστεύομαι ότι η οφειλόμενη τιμή δεν έχει ακόμη αποδοθεί στις παροικιακές οργανώσεις και είναι χρέος της ελεύθερης πατρίδας μας να την καταγράψει, δίπλα στην ηρωική ιστορία του τόπου μας και άξια να περιβληθούν της αρμόζουσας τιμής οι πρωταγωνιστές του ιερού μας αγώνα, που προέρχονται από τους εξόριστους και διωγμένους τότε και σήμερα απόδημους, που συνεχίζουν, τρίτη γενιά, να σφυρηλατούν ισχυρούς αδελφικούς δεσμούς με τα νησιά και μεταξύ τους
Φί λ ι π π ο ς Μ. Κ α λ λ ο ύ δ η ς
Πρόεδρος της Ομοσπονδίας των Δωδεκανησιακών Σωματείων
---------------------.
……….Η μάχη της Λέρου είναι μια σημαντική σύγκρουση του Β Παγκοσμίου Πολέμου , το κύκνειο άσμα του ναζισμού και μια χαρακτηριστική περίπτωση της κρίσιμης κατάστασης ενός συστήματος που ανοίγει ένα εκθαμβωτικό φάσμα συμπεριφορών και άπειρων δυνατοτήτων εξέλιξης . Στα μόλις 53 τετραγωνικά χιλιόμετρα του νησιού 8000 Ιταλοί , 3000 Βρετανοί ( μεταξύ αυτών και Ινδοί ) και 3000 Ινδοί μαζί με δεκάδες πλοία και αεροπλάνα κάθε τύπου , θα συγκρουστούν σε μια πολύνεκρη μάχη – μια μικρογραφία του Μεγάλου Πολέμου – για τα γεωπολιτικά συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων εκείνης της εποχής . Τελικά η ροή των εξελίξεων θα ευνοήσει τους θεατές εκείνης της μάχης , τους κατοίκους του νησιού που θα ενσωματωθούν στην κρατική εκδοχή του ελλαδικού πολιτισμού. Γιατί όπως καταθέτει ο Φίσερ « υπάρχει μόνον ένας ασφαλής κανόνας για τον ιστορικό : θα πρέπει να αναγνωρίζει στην εξέλιξη του ανθρώπινου πεπρωμένου τον ρόλο του τυχαίου και του απρόβλεπτου…Τα εδάφη που κατακτήθηκαν από μια γενιά μπορούν να χαθούν από την επόμενη .
Κωστόπουλος Δημήτρης Ιστορικός
-------------------------------
Ιστορικά πονήματα για την μάχη μπορούν να γραφούν άπειρα φτάνει κανείς να έχει όρεξη, χρόνο, χρήμα και πρόσβαση σε αρχεία. Αυτό που επείγει είναι να αναζητηθούν οι βέλτιστοι τρόποι προστασίας, μελέτης ,ανάδειξης των μνημείων. Η ΛΈΡΟΣ είναι η μοναδική περιοχή της Ελλάδας που έχει τόσο μεγάλη συγκέντρωση τέτοιων μνημείων και η ιδέα δημιουργίας πάρκου στρατιωτικής αρχαιολογίας είναι άξια κάθε επαίνου και μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία ενός συγκροτήματος μοναδικού στην Ευρώπη.
Δ Βογιατζης-Ιστορικος
…..Ως βετεράνος του Β΄ ΠΠ και Ιερολοχίτης που έλαβε μέρος στην απελευθέρωση της Λέρου και όλων των Δωδεκανήσων υπενθυμίζω σε όλους τους αξιότιμους εκπροσώπους, ότι τα Δωδεκάνησα ανέκαθεν ήσαν Ελληνικά.
Τέλος, Υπενθυμίζω « όταν θίγει, η τιμή, αξιοπρέπεια και η ανεξαρτησία της χώρας, η μικρή Ελλάδα γίνεται πολύ ισχυρή και αποφασιστική, όπως στον Μαραθώνα, τη Σαλαμίνα, την Αλβανία, τα Οχυρά, τη Κρήτη».
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΡΚΑΣ
ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ Ε.Α ΕΠΙΤΙΜΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ Α ΣΤΡΑΤΙΑΣ
………Συνολικά από το 1943 μέχρι το τέλος; του πολέμου ο Ελληνικός Ιερός Λόχος και το SBS με την υποστήρηξη και άλλων μονάδων όπου απαιτείτο, εξετέλεσαν 381 καταδρομές σε 70 νησιά του Αιγαίου και αλλού πολύ συχνά με σημαντική υποστήριξη των Ελλήνων κατοίκων των νησιών. Αυτές οι καταδρομές ανάγκασαν τους Γερμανούς να διατηρούν στα Ελληνικά νησιά χιλιάδες άνδρες που ήσαν απαραίτητοι σε άλλα μέτωπα, προσθέτοντας σημαντική συμβολή στην πορεία του πολέμου στην Νοτιοανατολική Ευρώπη.
ΛΟΡΔΟΥ Jellicoe
------------------
…. Στο τέλος της μάχης, για την κυριαρχία ενός νησιού, δίκαια ή άδικα, στρατηγικά σημαντικό, χάθηκαν Έλληνες, Ιταλοί, Εγγλέζοι και Γερμανοί σε απόδειξη μιας ακόμη φοράς ότι ο πόλεμος – τότε όπως σήμερα – είναι αιτία μόνο καταστροφής και θανάτου και δεν έχει ούτε νικητές ούτε νικημένους.
….. Ελλάδα, Ιταλία, Γερμανία και Μεγάλη Βρετανία – δυνατές από εκείνη την δραματική εμπειρία – βρίσκονται σήμερα στο ίδιο κοινό μέτωπο στην καινούρια αυτή Ενωμένη διευρυμένη Ευρώπη για να αποφευχθεί η επανάληψη παρόμοιων κακοτυχιών και να προλάβει διαμάχες σε κάθε μέρος του κόσμου.
Πρεσβεία Ιταλίας στην Αθήνα
Ugo Ciarlatani
--------------------
Αυτές οι πράξεις είναι η καλύτερη περίπτωση για να μας κάνουν να σκεφτούμε ότι κάθε πόλεμος είναι άχρηστος τόσο από την ανθρώπινη όσο και από την οικονομική του πλευρά. Δυστυχώς, όμως, οι διάφορες πολιτικές δεν ενδιαφέρονται για το καλό των ανθρώπων, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε σε ένοπλες συγκρούσεις με τις συνέπειες που όλοι τόσο καλά γνωρίζουμε.
Η θέληση που μας ενώνει όλους είναι να επιβεβαιώσουμε τη νοσταλγία μας για ειρήνη και συνεργασία προκειμένου να αποφύγουμε την πιθανότητα διαμάχης που θα οδηγούσε σε ακραίες λύσεις.
……..Μακάρι το αίμα που χύθηκε όλα αυτά τα χρόνια, όταν ήμαστε νέοι και δυνατοί και πιστεύαμε σε συγκεκριμένες θεωρίες, να μας κάνει να σκεφτούμε προκειμένου να επηρεάσουμε τις νέες γενιές, προτείνοντάς τους ειρηνικές λύσεις στα καθημερινά προβλήματα που μας ταλανίζουν.
Μακάρι η Ευρωπαϊκή Ένωση, της οποίας είμαστε μέλη, να γίνει κοινή μας Πατρίδα και μακάρι η πολιτική που ακολουθεί να στραφεί προς το καλό όλων, αποφεύγοντας έτσι την περίπτωση τα συμφέροντα μίας μόνο Χώρας να υπερισχύσουν των άλλων χωρών.
Το μέλλον βρίσκεται στα χέρια της νέας γενιάς: πρέπει να αποθυσιρίσουν τις εμπειρίες μας, ακόμα κι αν είναι αρνητικές, ούτως ώστε να αποφύγουμε τα λάθη που κάναμε στο παρελθόν.
Χρωστάμε, συνεπώς, ευγνωμοσύνη στην Ελλάδα, τη γη των αρχαίων πολιτιστικών παραδόσεων, - και σήμερα περισσότερο από ποτέ υπερήφανη που φιλοξενεί τους Ολυμπιακούς Αγώνες – που μας καλωσορίζει σε αυτό το νησί, που αγαπήθηκε από τον καθένα από εμάς, που μας αφήνει να γευτούμε, με τα βότανά της και το άρωμα των υφάλων της, την ειλικρινή και αληθινή φιλοξενία των ανθρώπων που θεωρούμε φίλους μας…………..
Τμήμα του λόγου που εκφώνησε στη Λέρο την Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου 2004 ο ERNESTO BENZI, πρώην Πρόεδρος του Συλλόγου Επιζώντων του Αιγαίου) στη Διεθνή Συνάντηση που οργανώθηκε από το Δήμο Λέρου.
---------------.
Η κληρονομιά των θυμάτων αυτών μας υποχρεώνει να εργαζόμαστε για την ειρήνη , την Δημοκρατία και για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ποια άλλη χώρα εκτός από την Ελλάδα θα ήτανε η πιο κατάλληλη για μια εκδήλωση στο όνομα της ειρήνης και της δημοκρατίας σε ένα Δήμο στην Ελλάδα, η οποία έδειξε φέτος και πάλι εντυπωσιακά χαρίζοντας όπως και στην αρχαιότητα στον κόσμο την Ολυμπιακή Ειρήνη και το πολίτευμα της Δημοκρατίας.
Ο Δήμος Ασχάϊμ θέλει να συμβάλλει μέσα από την αδελφοποίηση με την Λέρο που είναι τόσο ζωντανή, σε ένα κοινό μέλλον μέσα στην ελεύθερη και ειρηνική μας Ευρώπη.
Ειδικά οι Δήμοι οι μικρότεροι πυρήνες των κρατών μπορούν με την στενή συνεργασία τους να συμβάλουν σημαντικά στην γνωριμία και στην καλύτερη κατανόηση μεταξύ των ανθρώπων στην ενωμένη μας Ευρώπη.
Ας θεμελιωσουμε το κτίριο της Ειρήνης που το χτίζουμε όλοι μαζί επάνω σε γερά θεμέλια να γίνει πατρίδα για όλους τους ανθρώπους.
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ Κ ΕΝΓΚΕΛΜΑΝ-ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΑΣΧΑΙΜ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ
ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΛΕΡΟΥ
1o ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΠΟΛΕΜΟΣ
20-26/09/2004
Ο ΠΑΡΑΝΟΜΟΣ ΤΥΠΟΣ ΣΤΗΝ
Του Δημοσιογράφου Γιάννη Ιωαννίδη
Λέρος 23/9/04
1o ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΠΟΛΕΜΟΣ
20-26/09/2004
ΜΠΛΟΥΔΑΝΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ΚΑΙ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΤΩΝ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ
Ο πόλεμος είναι η συνέχεια της πολιτικής και της διπλωματίας με διαφορετικά μέσα. Πίσω από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις κρύβεται πολύ συχνά η περισσότερο ή λιγότερο επιδέξια προετοιμασία της μεταπολεμικής περιόδου, σύμφωνα με τα συμφέροντα και τις προσδοκίες του κάθε αντιπάλου αλλά και τις δυνατότητες που κατέχει, και κυρίως που θα του αφήσει η στρατιωτική σύγκρουση. Αυτό ισχύει βέβαια και για τις λεγόμενες δευτερεύουσες επιχειρήσεις, όπως χαρακτηρίστηκε αυτή της Δωδεκανήσου. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν, να υπογραμμίσουμε τα άμεσα αλλά και μακροπρόθεσμα συμφέροντα του κάθε πρωταγωνιστή, καθώς και τον τρόπο που τα διαχειρίστηκε και τα υπερασπίστηκε.
Για τους Βρετανούς, τουλάχιστον κατά τις εντυπώσεις και μαρτυρίες του Winston Churchill, η συνθηκολόγηση της Ιταλίας προσφέρει μια ανέλπιστη ευκαιρία να εγκατασταθούν, με ελάχιστο τίμημα, συμμαχικές αεροναυτικές βάσεις στα Δωδεκάνησα, επιτρέποντας έτσι στους Αγγλοαμερικανούς να κυριαρχήσουν στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Από τα αεροδρόμια της Ρόδου και της Κω οι συμμαχικές αεροπορίες θα βρίσκονταν σε κοντινότερη απόσταση για τις επιχειρήσεις τους στα Βαλκάνια και συγκεκριμένα εναντίον των Ρουμανικών πετρελαιοπηγών, καθώς και των στόχων τους στην Ελλάδα και στην Γιουγκοσλαβία. Αργότερα η Ρόδος θα μπορούσε να αποτελέσει ένα εξαιρετικό σημείο στήριξης για τυχόν αποβάσεις προς τον Ελλαδικό χώρο και ιδιαίτερα προς τη Θράκη. Μια νέα οδός ανεφοδιασμού θα ανοίγονταν εξάλλου για τις νηοπομπές προς τη Ρωσία, μέσω των Στενών και της Μαύρης Θάλασσας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο περιορίζονται οι δυσκολίες και οι κίνδυνοι που απειλούν αυτές τις νηοπομπές στην αντίξοη και ανθρωποβόρα διαδρομή του Αρκτικού Ωκεανού. Τέλος, θα είχε πιθανόν καθοριστικά αποτελέσματα για την επιζητούμενη μεταστροφή της Τουρκικής ουδετερότητας προς όφελος των συμμάχων, ουδετερότητα η οποία άρχισε κιόλας να κλονίζεται από τις αρχές του 1943, χάρη στις συμμαχικές νίκες σε όλα τα μέτωπα. Στην καλύτερη περίπτωση για τις Βρετανικές προσδοκίες η Τουρκία θα μπορούσε μάλιστα να εισέλθει στον πόλεμο.
Αυτά για ό,τι αφορά τους άμεσους και μεσοπρόθεσμους στρατηγικούς στόχους. Παράλληλα η Βρετανία έχει και μακροπρόθεσμα γεωπολιτικά συμφέροντα στην περιοχή και οφείλει να τα προωθήσει: Το 1943 σοβαρές ενδείξεις (όπως θα τις παρουσιάσουμε παρακάτω) προμηνύουν ότι η Ελλάδα θα καταστεί εστία αστάθειας μετά την απελευθέρωσή της λόγω των ασυμβίβαστων πολιτικών και κοινωνικών επιδιώξεων των δρώντων πολιτικών δυνάμεων της εσωτερικής αντίστασης, όπως και των εξορίστων αρχών, και ιδιαίτερα τις ένοπλες δυνάμεις. Αυτή η αστάθεια απειλεί φυσικά την κυριαρχία και τα συμφέροντα της Βρετανικής Αυτοκρατορίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτονόητα μια ισχυρή Αγγλική παρουσία στα Δωδεκάνησα θα ήταν τότε χρησιμότατη.
Σ’ αυτό το γενικό πλαίσιο και ιδίως μετά την πτώση του Μουσολίνι το 1943, ο Churchill προβλέπει να χρησιμοποιηθούν στο πλευρό των Αγγλικών διαθέσιμων δυνάμεων και οι πολυάριθμες Ιταλικές δυνάμεις, που σταθμεύουν στην Ελλάδα και τα νησιά του Αιγαίου. Ένα τέτοιο σενάριο λαμβάνει χώρο και στην ηπειρωτική Ελλάδα, στη Θεσσαλία, όπου βρίσκεται το Σεπτέμβριο – Οκτώβριο του 1943 η μεραρχία Pinerolo, που αριθμεί γύρω στους 15.000 στρατιώτες υπό το στρατηγό Infante. Αμέσως μετά την Ιταλική συνθηκολόγηση, αυτός έρχεται σε επαφή με τη Συμμαχική Στρατιωτική Αποστολή του ΤαγματάρχηMyers καθορίζοντας μαζί του (με την ευλογία του Βρετανού Πρωθυπουργού και του Βρετανικού επιτελείου της Μέσης Ανατολής) το πέρασμα των δυνάμεών του στο συμμαχικό στρατόπεδο για να συνεχίσουν τον πόλεμο. Αυτή η αδέξια μανούβρα να μετατραπεί έτσι ένας στρατός κατοχής σε απελευθερωτικό αποτυχαίνει όμως λόγω της εύστοχης αντίδρασης της ελληνικής αντίστασης, η οποία στις 15 Οκτωβρίου 1943 κυκλώνει και αφοπλίζει αστραπιαία τους Ιταλούς, εξασφαλίζοντας έτσι σημαντικό πολεμικό υλικό. Στην ίδια την Ιταλία ο Ιταλικός στρατός δεν βρίσκεται περισσότερο σε θέση να αντιμετωπίσει την άμεση και αποφασιστική αντίδραση των Γερμανών μπροστά σ’ αυτό που θεωρούν ως προδοσία εκ μέρους των συμμάχων τους. Αυτά τα γεγονότα μας δείχνουν ότι ήταν μάταιο, με ελάχιστες εξαιρέσεις, να βασιστεί η συμμαχική πολεμική προσπάθεια πάνω στις Ιταλικές δυνάμεις στην κατάσταση που αυτές βρίσκονταν το 1943: αποθαρρυμένες, αποδιοργανωμένες, κουρασμένες από έναν πόλεμο που δε θεώρησαν ποτέ δικό τους και επιθυμώντας μόνο να γυρίσουν στα σπίτια τους.
Ο κυριότερος όμως λόγος της Βρετανικής αποτυχίας στα Δωδεκάνησα εντοπίζεται στην έλλειψη κατάλληλων μέσων και στρατευμάτων πρώτα και καθοριστικά για την κατάληψη της Ρόδου και δευτερευόντως για την άμυνα της Κω και της Λέρου. Τις λίγες δυνάμεις που διατέθηκαν τις υπεξαίρεσε στην κυριολεξία ο ίδιος ο Churchill από το διασυμμαχικό επιτελείο, παρά την αντίθετη άποψη του Eisenhower και των Αμερικανών ιθυνόντων. Πίσω από αυτή τη διαφωνία βρίσκονται δύο διαφορετικές στρατηγικές διεξαγωγής του πολέμου: η πρώτη κυρίως των Αμερικανών, η οποία όμως υιοθετήθηκε από τους Άγγλους και τον ίδιο τον Churchill την τελευταία φορά στη διάσκεψη του Quebec τον Αύγουστο 1943, καθορίζει έναν κύριο στόχο (στη συγκεκριμένη περίπτωση η απόβαση στη Νορμανδία για το πρώτο εξάμηνο του 1944) και θυσιάζει γι’ αυτόν κάθε άλλη δευτερεύουσα επιχείρηση, προσφέροντας για την επίτευξή του όλα τα διαθέσιμα μέσα τόσο στην προπαρασκευή όσο και στην εκτέλεση. Η άλλη άποψη προσδιορίζει επίσης πρωτεύοντα στόχο, αλλά καιροφυλακτεί για κάθε ευκαιρία αποδυνάμωσης του εχθρού. Η κάθε άποψη έχει βέβαια τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της. Στο όνομα όμως της πρώτης που συναποφασίστηκε ο Roosevelt και ο Eisenhower θα αρνηθούν και θα αφαιρέσουν τα απαραίτητα μέσα που θα επέτρεπαν την πραγματοποίηση των στόχων του Churchill στα Δωδεκάνησα.
Η Γερμανία δεν έχει αντιθέτως σημαντικά γεωπολιτικά συμφέροντα στην Ελλάδα και στα νησιά. Η επέμβασή της τον Απρίλιο του 1941 πηγάζει περισσότερο από τη θέληση να σταθεροποιήσει μια επικίνδυνη κατάσταση, την οποία είχε προκαλέσει η ασυνέπεια του συμμάχου της Μουσολίνι, και λιγότερο από την επιθυμία να κατακτήσει μια μικρή χώρα που καθεαυτή δεν παρουσίαζε κανέναν κίνδυνο γι’ αυτήν πριν την 28η Ο κτωβρίου 1940. Επίσης η επέμβαση στα Δωδεκάνησα το 1943 δε φαίνεται να περιέχει βλέψεις και σχέδια για οποιαδήποτε μεταπολεμική περίοδο. Είναι μια άμεση και λογική αντίδραση απέναντι σε καθαρά στρατιωτικά προβλήματα. Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 1943, εκτός από τη δυσμενή εξέλιξη γι’ αυτήν σε όλα τα μέτωπα, η Γερμανία πρέπει να αντιμετωπίσει μια άκρως επείγουσα κατάσταση δημιουργημένη από την αποχώρηση του κυριότερου Ευρωπαίου συμμάχου της. Από στρατιωτικής άποψης το πετυχαίνει αποτελεσματικά τόσο στην Ιταλία, όπου ο στρατάρχηςKesselring, όχι μόνο εξουδετερώνει τις Ιταλικές δυνάμεις, αλλά και παραλίγο να αποτρέψει την απόβαση των Αμερικανών, της πέμπτης στρατιάς του στρατηγού Clark στις 9 Σεπτεμβρίου στο Σαλέρνο, όσο και στα Βαλκάνια, καθώς και στα Δωδεκάνησα. Πάντα από στρατιωτικής άποψης, η εγκατάσταση Βρετανικών βάσεων και αεροδρομίων στη Ρόδο, Κω και Λέρο θα ήταν καταστροφική για το Ράϊχ, για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, και ιδιαίτερα για το θέμα της Τουρκικής ουδετερότητας. Ευνοϊκή προς τους Γερμανούς μέχρι το 1942, η Τουρκία μεταστρέφει την εξωτερική της πολιτική το 1943. Το Δεκέμβριο του 1943, δεκαπέντε μέρες μετά την ανακατάληψη της Λέρου, ο Ismet Inonu, προσκεκλημένος από τους Roosevelt και Churchill στη Διάσκεψη του Καϊρου, αρνείται κατηγορηματικά τη συμμετοχή της χώρας του στον πόλεμο. Θα ήταν όμως τόσο κατηγορηματικός, αν οι συμμαχικές θέσεις είχαν κατοχυρωθεί στα Δωδεκάνησα;
Αν εξαιρέσουμε τη λαμπρή δράση των πολεμικών της πλοίων και των πληρωμάτων τους, καθώς και την παρουσία των μαχητών του Ιερού Λόχου στη Σάμο, η Ελλάδα απουσιάζει πολιτικά και στρατηγικά από τις επιχειρήσεις στα Δωδεκάνησα. Στη διάρκεια του 1943 και ενώ ο πόλεμος μπαίνει στην κρίσιμη καμπή η οποία θα οδηγήσει στη συμμαχική νίκη και στην απελευθέρωση, η εξόριστη κυβέρνηση του Τσουδερού φαίνεται να ασχολείται μάλλον με Βυζαντινές διενέξεις (π.χ. τα αμοιβαία ποσοστά Υπουργών του Λαϊκού και Φιλελευθέρου κόμματος στην Κυβέρνηση), παρά με τις στρατηγικές και πολιτικές εξελίξεις, καθώς και τα κρίσιμα θέματα για τη χώρα μετά την απελευθέρωσή της. Οι Ελληνικές χερσαίες δυνάμεις της Μέσης Ανατολής, μετά την αξιοσημείωτη δράση τους το 1942, αδρανούν, με εξαίρεση τον Ιερό Λόχο του συνταγματάρχη Τσιγάντε, και αποδυναμώνονται από τις έντονες εσωτερικές πολιτικές αντιθέσεις, οι οποίες θα καταλήξουν στις ασύμφορες στάσεις της Άνοιξης του 1944, και τη σχεδόν ολική αποσύνθεση του στρατεύματος. Αυτή η ενδογενής αστάθεια των Ελληνικών παραγόντων θα αποτρέψει δυστυχώς τους συμμάχους από το να θεωρούν την Ελληνική Κυβέρνηση ως υπολογίσιμο συνομιλητή, και θα προσπαθήσουν βέβαια, να της επιβάλουν τις δικές τους απόψεις. Ο στόλος μόνο συνεχίζει τις πολεμικές αποστολές και ιδιαίτερα για τις επιχειρήσεις στα Δωδεκάνησα, οι κυβερνήτες σκαφών, όπως ο Τούμπας ή ο Μπλέσσας, απαιτούν οι ίδιοι από τους Άγγλους προϊσταμένους τους να τους αφήσουν να συμμετέχουν.
Αποδεικνύεται έτσι ότι οι μαχόμενοι Έλληνες έδειχναν μεγάλο ενδιαφέρον για το μέλλον των νησιών, όπως το επιβεβαιώνει και ο ναύαρχος Φωκάς στο μεταπολεμικό του έργο για τη δράση του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Νικόλαος Μπλουδάνης, 1.9.2004.
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ κ ΜΑΡΚ ΜΠΛΑΔΕΡΓΟΥΙΚ-ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΤΗΣ ΒΡΕΤΑΝΙΚΗΣ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Κύριε Δήμαρχε,
Επίσημοι, φιλοξενούμενοι, κυρίες και κύριοι
Είμαι ο συνταγματάρχης Mark Blatherwick και είμαι ο στρατιωτικός ακόλουθος της βρετανικής Πρεσβείας στην Αθήνα.
Φέρνω ευχές και φιλικούς χαιρετισμούς στον πληθυσμό της Λέρου από τη βρετανική κυβέρνηση ,τους βρετανούς ανθρώπους, τον πρεσβευτή μας στην Αθήνα – Sir David Madden και από τους βρετανους παλαίμαχους που πάλεψαν εδώ στη Λέρο το 1943.
Είναι τιμή και προνόμιο να ειμαστε εδώ σήμερα σε μια ειρηνικη συναντηση.
Κατά την διάρκεια των τελευταίων ωρών έχουμε ακούσει πολλα για την Μάχη, πώς προγραμματίστηκε, πώς εξελιχθηκε , πώς τελείωσε και ποιο το αποτέλεσμα της. Είναι βεβαιο ότι μια τέτοια μάχη δεν θα ξαναγίνει .
Με το τέλος του ψυχρού πολέμου ,τελειωσε επισης και το περιβάλλον ,που ευνοουσε τετοιες μεγάλες μάχες ..
Ναι θα έχουμε ακόμα μερικές μάχες ,όπως αυτές που εχουμε τώρα στο Ιράκ και εκεινες που πραγματοποιήθηκαν στη Τσετσενία και το Αφγανιστάν. Η Ινδια και το Πακιστάν παλεψαν στο Κασμίρ – αλλά ,τετοιες μαχες ,πρόκειται να γίνουν όλο και περισσότερο ασυνήθιστες καθώς ο τύπος εχθροπραξίας, ατικαθισταται από τον τρομοκρατικό πόλεμο.
Ο διάσημος βρετανός στρατιώτης ο γενικός Sir Frank Kitson απεκάλεσε την τρομοκρατία <<πόλεμο του ψύλλου>>. Αυτό ήταν μια καλή παρομοιωση,επειδη ετσι ακριβώς λειτουργει ο τρομοκράτης – αυτός πηδά επάνω και δαγκωνει οπουδήποτε -οποτεδήποτε. Η έκπληξη και ο τρόμος είναι τα κλειδιά του και χρησιμοποιούνται για να ξεκλειδώσουν την πόρτα και το επιτυγχανουν πολύ αποτελεσματικά.
Θα έχουμε ακόμα την ειρήνη που θα στηριζεται στις διαδικασίες επέμβασης, στις διαδικασίες υποστήριξης της ειρήνης και τους ομοίους. Αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις αυτες θα απαιτήσουν υποχρεώσεις δύναμης μεγάλης κλίμακας – πιθανότατα ως δυνάμεις συνασπισμού αλλά ακόμα και τότε είναι απίθανο να περιλάβουν τις επιθέσεις αέρα/ εδάφους /θάλασσας του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου.
Ο κόσμος ,σημερα ,είναι σε μια πολύ διαφορετική θέση και ο νέος διεθνισμός της τρομοκρατίας μας φέρνει πολλές νέες και προκλητικές καταστασεις.. Ο τρόμος ( ηταν το όπλο μικρών ενεργών ομάδων πίεσης ,που στοχο ειχαν να επιφέρουν στο εκαστοτε καθεστώς την πολιτική αλλαγή )καταγράφεται καλά.
Εντούτοις η διεθνής διάσταση του τρόμου είναι νέο κοινωνικο προβλημα και θέτει νεα προβλήματα και προκλήσεις. Έχουμε δει κατά την διάρκεια των προηγούμενων λίγων εβδομάδων ότι η διεθνής συνεργασια μπορεί να αποκλείσει τις τρομοκρατικές επιθέσεις , ( σκέφτομαι τους ολυμπιακούς αγώνες) και αυτός ο τύπος συνεργασίας είναι ένα πρότυπο για το πώς πρέπει να λειτουργήσουμε στο μέλλον. Μόνο από όλους που λειτουργούν μαζί μπορούμε να αποτρέψουμε τις φρίκες της συνολικής ομολειτουργίας του Μπαλί – Omagh και της Ιερουσαλήμ από κάθε άποψη.
Ο κόσμος έμαθε πολλά μαθήματα από τον δευτερο παγκόσμιο πόλεμο και έχουμε συζητήσει μερικά από εκείνα τα μαθήματα σήμερα. Αυτό το φόρουμ μπορεί να επηρεάσει θετικα τον τρόπο συνεργασιας στην πάλη ενάντια στην τρομοκρατία Η διαφορά είναι ότι στην προηγούμενη περίπτωση αναλύουμε την ιστορία ,στην τελευταία περίπτωση μπορούμε να επηρεάσουμε το μέλλον.
Χαιρετίζω τους παλαίμαχους που είναι εδώ με εμάς σήμερα. Η θυσία και η ανδρεία τους είναι υπεράνω αμφιβολίας. Είμαι βέβαιος ότι θα μας ένωναν στην υποστήριξη οποιασδήποτε πρωτοβουλίας που θα αποτρέψει το παρόμοιο βάσανο στα επόμενα χρονια. Ευχαριστω
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ Κ ΕΝΓΚΕΛΜΑΝ-ΗΜΑΡΧΟΥ ΑΣΧΑΙΜ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ
-------------------------------------------------------------------------------------------
Σεβασμιώτατε
Κύριοι Εκπρόσωποι από την Κυβέρνηση της Ελλάδος και κύριοι εκπρόσωποι των Πρεσβειών της Μεγάλης Βρετανίας, της Ιταλίας και της Γερμανίας
Κύριε Συνάδελφε Δήμαρχε της Λέρου,
Κύριοι βετεράνοι του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου ,
Κύριε Χρηστο Καρπαθάκη
Κυρίες και κύριοι αγαπητοί φίλοι από την Λέρο
Ο Δήμος Ασχάϊμ σαν αδελφοποιημένος Δήμος του Δήμου Λέρου, δέχτηκε την πρόσκληση σας για την τελετή μνήμης της Μάχης της Λέρου ¨ ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΠΟΛΕΜΟΣ ¨ που είναι και το θέμα μας αυτές τις μέρες.
Οι πρώην αντίπαλοι έχουν συγκεντρωθεί εδώ στην Λέρο, έχοντας στην μνήμη πόσο τρομερός ήταν ο δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος.
Εμείς οι Γερμανοί ξέρουμε ότι ήτανε οι δραστηριότητες της δικτατορίας των Ναζί στην Γερμανία που προκάλεσαν τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Έχοντας ως παράδειγμα τον αδελφοποιημένο Δήμο της Λέρου, διαπιστώνετε εύκολα πως βρίσκεται ένα ωραίο νησί στην αρχή της Ευρώπης ξαφνικά στο επίκεντρο της Ιστορίας.
Έθνη της Ευρώπης έπρεπε να πολεμήσουνε εδώ και πολλοί χάσανε την ζωή τους. Σήμερα θυμόμαστε όλους τους πεσόντες τον λαό μας και συγχρόνως όλα τα θύματα της Μάχης της Λέρου.
Η κληρονομιά των θυμάτων αυτών μας υποχρεώνει να εργαζόμαστε για την ειρήνη , την Δημοκρατία και για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ποια άλλη χώρα εκτός από την Ελλάδα θα ήτανε η πιο κατάλληλη για μια εκδήλωση στο όνομα της ειρήνης και της δημοκρατίας σε ένα Δήμο στην Ελλάδα, η οποία έδειξε φέτος και πάλι εντυπωσιακά χαρίζοντας όπως και στην αρχαιότητα στον κόσμο την Ολυμπιακή Ειρήνη και το πολίτευμα της Δημοκρατίας.
Ο Δήμος Ασχάϊμ θέλει να συμβάλλει μέσα από την αδελφοποίηση με την Λέρο που είναι τόσο ζωντανή, σε ένα κοινό μέλλον μέσα στην ελεύθερη και ειρηνική μας Ευρώπη.
Ειδικά οι Δήμοι οι μικρότεροι πυρήνες των κρατών μπορούν με την στενή συνεργασία τους να συμβάλουν σημαντικά στην γνωριμία και στην καλύτερη κατανόηση μεταξύ των ανθρώπων στην ενωμένη μας Ευρώπη.
Ας θεμελιωσουμε το κτίριο της Ειρήνης που το χτίζουμε όλοι μαζί επάνω σε γερά θεμέλια να γίνει πατρίδα για όλους τους ανθρώπους.
ΒΙΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ
Ο πόλεμος είναι θάνατος του λόγου ( ο λόγος σαν ανταλλαγή απόψεων) στη νίκη της δύναμης. Ο φιλικός διάλογος σαν κοινωνική και ατομική αρμονία , θάβεται στα προπύλαια του πολέμου όπου νικητές και ηττημένοι βλέπουν την αξιοπρέπεια τους που αποτελεί επιστέγασμα ύπαρξης , κλονισμένη.
Ο πόλεμος δημιουργεί χάσματα και προκαλεί πληγές που κληροδοτούνται σαν μνήμες στις επόμενες γενιές έτσι ώστε η επερχόμενη ειρήνη , δύσκολα αποβάλλει τους εφιάλτες του πολέμου ..
Ο πόλεμος εκτός των άλλων επιφέρει βαρύ πλήγμα στην κοινωνικότητα του ατόμου ..
Ο άνθρωπος σαν ύπαρξη έχει τη βιολογική του γέννηση , αλλά ολοκληρώνεται στην κοινωνική του πραγματικότητα .Η βία χωρίζει , απομονώνει , κτηνοποιεί..
Ο ψυχικός τραυματισμός των θυμάτων του πολέμου βρίσκεται στη βάση της τραγικής κατάστασης της ανθρωπότητας , γιατί ο τραυματισμός της αξιοπρέπειας μεταφέρεται από την μια γενιά στην άλλη.
Δεν είναι τυχαίο ότι μετά την διαπίστωση που επακολούθησε στο τέλος του δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου , η ανθρώπινη αξιοπρέπεια παρουσιάζεται ως το πλέον βασικό θεμελιώδες ατομικό δικαίωμα.
Σήμερα , όχι μόνο τα συντάγματα κρατών αλλά και οι διεθνείς συνθήκες στο πρωοίμιο τους κάνουν μνεία για την προστασία αυτής της αξιοπρέπειας και οι καινούριες επιστήμες ακόμα , όπως είναι η βιοηθική, επιστεγάζονται σ’ αυτήν την αξιοπρέπεια που προήχθηκε σαν μητέρα όλων των ανθρώπινων θεμελιωδών δικαιωμάτων ..
Ο πόλεμος λοιπόν σαν εχθρός της ύπαρξης του άλλου ( του συνανθρώπου μου ) αυτού που πρέπει να αφανίσει , παρουσιάζεται σαν εξολοθρευτής της κοινωνικής αξιοπρέπειας που αποτελεί το υπόβαθρο της κοινωνικής υπόστασης και της αξιολόγησης του άλλου ανθρώπου ..
Σήμερα η άσχημη εμπειρία των δύο παγκοσμίων πολέμων οδήγησε την ανθρωπότητα να συλλαμβάνει το άτομο όχι σαν πολίτη ενός κράτους αλλά σαν πολίτη ενός κόσμου.
Η κοινωνική αξιοπρέπεια είναι ο προορισμός του ανθρώπου στην καθολικότητα της ύπαρξης του, δηλ. όχι σαν άτομο μιας οικογένειας , μιας ομάδας , ή ενός κράτους κτλ. αλλά σαν άτομο όλου του κόσμου.
Δηλαδή όπως ο πόλεμος δεν γνωρίζει όρια το ίδιο και η κοινωνική διάσταση της ανθρώπινης ύπαρξης δεν γνωρίζει ούτε φραγμούς ούτε περιορισμούς ..
Ο άλλος λοιπόν , δηλ. ο συνάνθρωπός μου δεν παίρνει την αξία του σαν ομοεθνής ή συμπολίτης αλλά σαν οντότητα που έχει την ίδια αξία με μένα. Ο πόλεμος όπως κατακερματίζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια , καταρακώνει και την προσωπικότητα.
Μια χώρα που σήμερα είναι ένα μικρό κομμάτι της παγκόσμιας κοινωνίας δεν μπορεί να επιβιώσει με σύννεφα πολέμου . Γι αυτό και οι χώρες της ΕΟΚέκαναν αμοιβαίες υποχωρήσεις για να μη βρεθεί ποτέ πια η ανθρωπότητα στην εξαθλιωμένη όχι μονο υλιστική αλλά και πνευματική κατάσταση την επαύριον των δύο πολέμων ..
Οι θεμελιώδεις χάρτες των ανθρώπινων δικαιωμάτων έχουν ειρηνοποιό χαρακτήρα και ενωτική φύση ..
Είναι αδύνατον να έχουμε κουλτούρα δίχως ειρήνη . Δεν είναι δυνατόν να επιδιώκουμε υψηλές εκφράσεις κουλτούρας σε πολεμογενείς διαστάσεις , γιατί τα μαθήματα του παρελθόντος έδειξαν ότι η κουλτούρα δεν είναι ασυμβίβαστη με την βαρβαρότητα ..
Οι μάρτυρες των στρατοπέδων συγκεντρώσεων , εξιστορούν ότι πλήθος αντρών και γυναικόπαιδων συνοδεύονταν στα κρεματόρια με συνοδεία την μουσική του Βάγκνερ ..
Τέλος ας σημειώσουμε ότι μια έκφραση κουλτούρας που αντιτίθεται και είναι ασυμβίβαστη στις δυνατές εκφράσεις του πολέμου βρίσκεται στον αμετάφραστο ελληνικό όρο «ΠΑΙΔΕΙΑ» γιατί εμπεριέχει τρεις βασικές έννοιες εξ’ ορισμού αντίθετες στον πόλεμο : “Το ωραίο , το καλό και το δίκαιο» που δηλώνουν την έννοια της αρμονίας ..
Έτσι στο υπέρμετρο του πολέμου αντιπαρατίθεται το κάλλος του μέτρου , που εκφράζει η παιδεία .
Γεωργιάδης Παύλος
Ιατρός ουρολόγος
Διδάκτωρ Πανεπηστημίου Αθηνών
Πρόεδρος Δημοτικης επιχείρησης κοινωνικής
Υποστήριξης Δήμου ΚΩ
Ο ΠΑΡΑΝΟΜΟΣ ΤΥΠΟΣ ΣΤΗΝ
ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΗ ΕΛΛΑΔΑ
Του Δημοσιογράφου Γιάννη Ιωαννίδη
Λέρος 23/9/04
Δεν υπάρχει αμφιβολία, πως αν η δουλειά ενός δημοσιογράφου είναι δύσκολη σε καθεστώτα που είναι εδραιωμένη η Δημοκρατία και η Ελευθεροτυπία, πόσο δυσκολότερη από πολλές σκοπιές, γίνεται, όταν πηγαίνει σε εμπόλεμες περιοχές, ή σε καθεστώτα φασιστικά και δικτατορικά, για ρεπορτάζ ή ακόμα χειρότερα, αν έχει κάποια ερευνητική αποστολή.
Εκεί όμως που ο ρόλος του τύπου κορυφώνεται και γίνεται λειτούργημα για όσους τον υπηρετούν, είναι σε περιόδους που μια χώρα, βρίσκεται υπό κατοχή, οπότε το να είσαι τότε δημοσιογράφος, σημαίνει πως παίζεις καθημερινά την ίδια σου τη ζωή, κορώνα γράμματα.
Με άλλα λόγια, σε τέτοιες περιπτώσεις, το δικαίωμα στην ελευθεροτυπία, είναι ένα επικίνδυνο παιχνίδι με το θάνατο.
Είναι καταπληκτικό, ότι κατά τη διάρκεια της Κατοχής στην Ελλάδα, αναπτύχθηκε ένας τέτοιος όγκος αντιστασιακών εντύπων, που αποτέλεσε φαινόμενο για τα παγκόσμια δεδομένα, αφού καταγράφηκαν περισσότεροι από 200 τίτλοι παράνομου τύπου, αριθμός εντυπωσιακά μεγαλύτερος από αυτόν που είχαν όλες οι άλλες αντιστασιακές οργανώσεις, στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, που τέθηκαν υπό την κυριαρχία του Άξονα.
Αξίζει τον κόπο να αναφέρω μερικούς χαρακτηριστικούς τίτλους, όπως αυτοί βρίσκονται εκτεθειμένοι σήμερα, σε ειδική προθήκη του Πολεμικού Μουσείου στην Αθήνα. Μαχητής, Ενωμένη Ελλάδα, Δημοκρατική Φωνή, Ριζοσπαστική Ηχώ, Κήρυξ, Ελληνική σημαία, Αγροτική Φωνή, Ο Αγωνιστής, Η Φωνή των Ελλήνων, Δόξα, Εδώ Λονδίνο, Ελεύθερη Ελλάδα, Ο Απελευθερωτής, Νέα Γενιά, Δράσις, Νέος Αγών, Νέα Ελλάδα, Εθνική Επανάσταση, Νέα Κοινωνία και βέβαια ο Ριζοσπάστης.
Η ευρωπαϊκή αυτή «πρωτιά» σχετίζεται άμεσα με την προπολεμική ελληνική πραγματικότητα. Σε αντίθεση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η καθοδήγηση του επίσημου Τύπου από μη δημοκρατικά καθεστώτα, δεν ήταν άγνωστο φαινόμενο στην Ελλάδα του 1941.
Η Μεταξική λογοκρισία, που είχε απαγορεύσει την κυκλοφορία των εφημερίδων όπως ο Ριζοσπάστης, έδωσε τη θέση της στη ναζιστική προπαγάνδα. Άλλαξαν τα πρόσωπα, τα μηνύματα αλλά όχι και η ουσία: ο Τύπος παράμεινε – δεν έγινε ξαφνικά – ελεγχόμενος.
Η δίψα των πολιτών για πληροφόρηση εντάθηκε την περίοδο της Κατοχής, καθώς τόσο οι εγχώριες όσο και οι διεθνείς εξελίξεις επηρέαζαν πλέον άμεσα το μέλλον τους. Ο αντιστασιακός Τύπος αναπτύχθηκε γρήγορα, φιλοδοξώντας να καλύψει τα κενά στην ενημέρωση και να συσπειρώσει το λαό στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Διαδόθηκε ταχύτατα και πήρε τεράστιες διαστάσεις.
Ο πολύ μεγάλος αριθμός των κατοχικών εντύπων, δείχνει την ανάγκη που είχε ο Έλληνας να πάρει πολιτική θέση. Είχε προηγηθεί η δικτατορία που του είχε καταπνίξει τις ελευθερίες.
Παράνομα έντυπα δεν τυπώνοντας μόνο στα αστικά κέντρα αλλά και σε μικρά επαρχιακά μέρη, ακόμα και σε χωριά, γεγονός που καθιστά αδύνατο τον ακριβή προσδιορισμό των τίτλων που κυκλοφόρησαν κατά της διάρκεια της Κατοχής.
Ελάχιστες από τις συλλογές ήταν άρτιες. Οι περισσότερες εφημερίδες τυπώνονταν περιστασιακά, κάτω από πρωτόγονες συνθήκες. Για να μεταφέρονται πιο εύκολα, αλλά και λόγω έλλειψης χαρτιού, είχαν συνήθως μικρό μέγεθος ενώ διέφεραν ποιοτικά από φύλλο σε φύλλο.
Υπολογίζεται πως περίπου τα τρία τέταρτα των εντύπων ανήκαν σε αριστερές οργανώσεις. Αρχικά ο μεγάλος εχθρός ήταν οι κατακτητές, οι κατοχικές κυβερνήσεις και οι δοσίλογοι.
Όταν όμως άρχισε να διαφαίνεται το τέλος του πολέμου, ο αντιστασιακός Τύπος πήρε πολιτική χροιά.
ΤΑ ΠΑΡΑΝΟΜΑ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΑ
Μυστικά τυπογραφεία που λειτούργησαν στην Κατοχή, αποκαλύπτονται ακόμα και σήμερα, σε υπόγεια ξεχασμένων σπιτιών. Το μεγάλο τυπογραφείο που ήρθε στο φως τη δεκαετία του ’80, στην Καλλιθέα, έγινε γνωστό ως η «κατακόμβη της οδού Σκρα», όνομα που υποδηλώνει τις πρωτόγονες συνθήκες που επικρατούσαν στον υπόγειο αυτό χώρο. Εκεί τυπώνονταν οι εφημερίδες Ελεύθερη Ελλάδα και Οδηγητής, καθώς και προκηρύξεις και φυλλάδια.
Για λόγους ασφαλείας τα περισσότερα τυπογραφεία, βρίσκονταν βαθιά κάτω από το έδαφος. Στα ανήλιαγα αυτά λαγούμια, όπου ο ήχος των μηχανών δεν μπορούσε να φτάσει στην επιφάνεια, στήνονταν ολόκληροι μηχανισμοί παραγωγής. Οι τυπογράφοι, οι δημοσιογράφοι, οι μεταφορείς χαρτιού και οι διανομείς, ήταν υποχρεωμένοι να παίρνουν τις μέγιστες προφυλάξεις στις μετακινήσεις τους, για να μην κινήσουν υποψίες.
Ο δημοσιογράφος Νίκος Καραντινός, πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Δημοσιογράφων Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης 1941-1944, διηγείται τη δημιουργία του παράνομου τυπογραφείου της ΕΠΟΝ στην οδό Λιακατέων 54 στου Γκύζη.
«Ήταν ένα μικρό σπιτάκι. Ανήκε στον μπάρμπα Αντώνη από τη Λέσβο, που μας είχε δώσει το μαγαζί του για να έχουμε πολύγραφο. Κάποια στιγμή χρειάστηκε να έχουμε τυπογραφείο. Είχα κάποια δειλία να ζητήσω από τον άνθρωπο αυτό κάτι παραπάνω. Με πολλές δυσκολίες το αποτόλμησα και το ζήτησα. Και θυμάμαι ότι ο άνθρωπος αυτός, ο μπάρμπα Αντώνης, μου λέει: «Μα συζητάς; Να σου δώσω το σπίτι; Εγώ έχω δώσει στην οργάνωση και στον αγώνα το παιδί μου και δεν θα δώσω το σπίτι;». Και πράγματι μας το έδωσε».
Η ΔΙΑΝΟΜΗ
Η ανάμιξη σε οτιδήποτε είχε σχέση με τον παράνομο τύπο, ήταν ένα συνεχές παιχνίδι με τον θάνατο. Τον μεγαλύτερο κίνδυνο διέτρεχαν οι διανομείς, οι οποίοι έπρεπε να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις με τα πολύτιμα έγγραφα. Οι εφημερίδες μοιράζονταν από χέρι σε χέρι κι από γειτονιά σε γειτονιά. Η απλή κατοχή τους, μπορούσε να οδηγήσει σε φυλάκιση, βασανιστήρια ακόμα και εκτέλεση.
Η παραγωγή και διανομή του παράνομου Τύπου ήταν μια συλλογική αντιστασιακή πράξη, στην οποία μπορούσε ο καθένας να συνεισφέρει με τον δικό του τρόπο. Υπάρχει γνωστή περίπτωση που διανομείς διέφυγαν τη σύλληψη σε μπλόκο της Αθήνας, όταν περαστική γυναίκα δέχτηκε να κρύψει τα έντυπα που μετέφεραν, στο καρότσι του μωρού της.
Δεν στάθηκαν όλοι τόσο τυχεροί. Ο 27χρονος δημοσιογράφος Μανώλης Λίτινας, που με τη βοήθεια του δικηγόρου Μήτσου Γιαννακόπουλου εξέδιδε τις εφημερίδες Νέα Ζωή και Δημοκρατική Σημαία, συνελήφθη για την ανάμιξή του στον παράνομο Τύπο και εκτελέστηκε από τους Γερμανούς το Σεπτέμβριο του 1944.
ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΚΟΙΝΟ
Η μόνη πρόσβαση των πολιτών σε μη ελεγχόμενη από τους ναζί πληροφόρηση, ήταν μέσω των ασφράγιστων ραδιοφώνων, η χρήση των οποίων όμως μπορούσε να τιμωρηθεί ακόμα και με τη θανατική ποινή. Έτσι, τα πρώτα φύλλα πολλών παράνομων εφημερίδων, κυκλοφόρησαν προκειμένου να γνωστοποιήσουν συγκεκριμένα γεγονότα, όπως η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου.
Τα περισσότερα αντιστασιακά έντυπα τυπώθηκαν από το τέλος του 1942 και μέχρι την απελευθέρωση.
Κυκλοφόρησαν και έντυπα που δεν είχαν ως βασικό στόχο την ενημέρωση του ελληνικού κοινού, αλλά αυτή των κατοχικών στρατευμάτων, που ζούσαν κάτω από τον πλήρη έλεγχο της ναζιστικής προπαγάνδας. Ο Ηρακλής Πετιμεζάς, με τη βοήθεια της συζύγου του, τύπωνε και διασκόρπιζε φυλλάδια γραμμένα στη γερμανική γλώσσα με τις τελευταίες ειδήσεις που μετέδιδαν οι ξένοι ραδιοφωνικοί σταθμοί, συμμαχικοί και ουδέτεροι, κοντά στις γερμανικές επισταθμίες. Έτσι, οι θρίαμβοι των Συμμάχων έφταναν στους ναζί.
Η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ
Οι συγκυρίες ήταν εκείνες που έσπρωξαν πολλούς στη δημοσιογραφία και τη γενικότερη ανάμιξή τους στον παράνομο Τύπο. Στο πλευρό τους στάθηκαν άνθρωποι των τεχνών και των γραμμάτων, που συνέβαλαν στην ποιοτική αναβάθμιση των εντύπων. Η Ελεύθερη Ελλάδα, από τις πλέον δημοσιογραφικά άρτιες μυστικές εφημερίδες της Κατοχής – όργανο της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΑΜ – που κυκλοφόρησε στις 20 Απριλίου του 1942 και συνέχισε την έκδοσή της και μετά την απελευθέρωση, βραβεύτηκε από το BBC σε έκθεση στο Λονδίνο, ως υποδειγματικό εγχείρημα αντιστασιακού Τύπου.
Από τις παράνομες εφημερίδες αναδείχθηκαν άνθρωποι οι οποίοι συνέχισαν το δημοσιογραφικό τους έργο και στα μεταπολεμικά χρόνια. Κάποιοι έγιναν στελέχη, ακόμα και διευθυντές εφημερίδων. Αναδείχθηκαν επίσης γυναίκες δημοσιογράφοι, και άνθρωποι που, υπό ομαλές συνθήκες, δεν θα είχαν την ευκαιρία να ασχοληθούν με τον Τύπο.
Ο παράνομο Τύπος υπήρξε παράδειγμα ήθους και θάρρους για τη μεταπολεμική δημοσιογραφία, όπως σχολιάζει ο Νίκος Καραντινός: «Οι άνθρωποι που ξεκίνησαν την άσκηση του επαγγέλματος, αποφασισμένοι να παίξουν τη ζωή τους κορώνα γράμματα για την ελευθερία του λόγου, μετέφεραν τα υψηλά του ιδανικά και στον μεταπολεμικό δημοσιογραφικό χώρο, βάζοντας τη σφραγίδα τους, στη μετέπειτα εξέλιξη του ελληνικού Τύπου».
ΟΜΙΛΙΑ ΛΟΡΔΟΥ Jellicoe ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΛΕΡΟΣ 1943
«Τι μεγαλειώδης συνάθροιση»
Αυτά ήταν τα λόγια του David Sterling του πολύ μοναδικού ιδρυτή του S.B.S.
σε μία ομιλία του στο Hereford στα καταλήματα Sterling Lines μετά τον πόλεμο. Είμαι βέβαιος ότι αυτές οι λέξεις αρμόζουν την συνάθροιση σήμερα στην Λέρο, μια συνάθροιση που αυτός ο παλαιός κύριος την χάνει λόγω μιάς ανόητης κακής υγείας.
Η Λέρος σημαίνει κάτι το πολύ ιδιαίτερο στον γεροντα ομιλούντα. Ξαναθυμούμαι ζωντανά πέφτοντας με αλεξίπτωτο στην Ρόδο την νύκτα της 10ηςΣεπτεμβρίου 1943 με την συνοδεία δύο νέων γνωριμιών, του εξαιρετικού μισο= Πολωνού μισο- Ιταλού Κόμητα Julian Dobrski, που τον είχα συναντήσει προ 48 ωρών σαν Ταγ/χη Ντόλμπυ και έναν πολύ ικανό ασυρματιστή τον Λοχία Kesterton..Kατά την προσγείωση ο Ντόλμπυ έσπασε τον γοφό του ενώ εμείς οι δύο προσγειωθήκαμε πολύ μακρυά από αυτόν, ψηλά επάνω στους λόφους. Τον ξανασυνάντησα μερικές ώρες αργότερα στο Διοικητήριο να συζητεί με τον Ιταλό Κυβερνήτη Ναύαρχο Campioni.
‘Οσο και έάν προσπαθήσαμε δεν καταφέραμε να πείσουμε τον φιλικό αλλά και συνετό Κυβερνήτη να δεσμευτεί στην Συμμαχική πλευρά, κυρίως επειδή δεν μπορούσαμε να τον διαβεβαιώσουμε για σύντομες αφήξεις συμμαχικών δυνάμεων στην Ρόδο. ‘Ετσι ο τραυματισμένος και ηρωικός Dolby ταξείδεψεπίσω στην Μέση ανατολή, ενώ εγώ μεταφέρθηκα για πρώτη φορά στο Καστελόριζο που το κατείχε μια μικρή δύναμη υπό τον καλό μου φίλο και εξαιρετικό σύντροφο στο SBS David Sutherlsnd.
Κατόπιν μετακινηθήκαμε δυτικά στην Κω, όπου φθάσαμε το μεσημέρι της 13 Σεπτεμβρίου, και ο εκεί Διοικητής γρήγορα ετάχθηκε με την Συμμαχική πλευρά. Αργότερα την ημέρα εκείνη εν μέσω κακοκαιρίας και άγριας θάλασσας έφθασα στην Λέρο για πρώτη φορά στην ζωή μου, όπου με υποδέχθηκε και με περιποιήθηκε ο Ιταλός Κυβερνήτης Ναύαρχος Mascherpa ο οποίος σε αντίθεση με το αφεντικό του στην Ρόδο, ετάχθηκε με την Συμμαχική πλευρά.
Πέρασα τους επόμενους σχεδόν δύο μήνες στην Λέρο με μια μικρή δύναμη του SBS και ένα ταξείδι με αντιτορπιλικό στην Αλεξάνδρεια μαζί με τον AlanPhipps ένα νεαρό αξιωματικό του Π.Ναυτικού σύνδεσμο του Βρετανικού Αρχηγείου στην Λέρο, του οποίου τον διάσημο πατέρα είχα γνωρίσει στην Γερμανία το 1936 όταν ήταν Πρέσβυς μας εκεί, και του οποίου ο εγγονός με μια διακεκριμένη καριέρα στις Ειδικές δυνάμεις είναι σήμερα μαζί μας.
Αμέσως μετά την επιστροφή μου στην Λέρο οι Γερμανοί εξαπέλυσαν μια πανίσχυρη απόβαση στην Λέρο την νύκτα της 12/13 Σεπτεμβρίου. Επακολούθησαν μάχες στις οποίες έπαιξα ασήμαντο ρόλο για 4-5 ημέρες. Πρίν το τέλος τους έλαβα διαταγή από τον διοικητή μας Ταξ/χο Tilney να παρουσιασθώ στο Αρχηγείο στους λόφους στο κέντρο του νησιού. Την μέρα ήταν αδύνατον να περάσω μέσα από τις Γερμανικές γραμμές. Την νύκτα όμως κατάφερα να φθάσω στο Αρχηγείο όπου βρέθηκα μπροστά σε έναν Γερμανό συντ/χη αντί να συναντήσω την ταξ/χο Tilney o oποίος μου εξήγησε ότι συνελήφθη αμέσως μετά την διαταγή που μου έστειλε. Μου είπε ότι αγνοείται ο φίλος μου Alan Phipps και πρότεινε να ζητήσω άδεια από τους Γερμανούς να ερευνήσω., πράγμα που το εδέχθησαν. Θα πρέπει να έψαξα για πάρα πάνω από μία ώρα και παρ όλον ότι βρήκα μερικούς Βρετανούς και Γερμανούς τραυματίες, τους οποίους ανακούφησα με μορφίνη που είχα μαζί μου, δεν βρήκα ίχνη του φίλου μου ‘Αλαν. Στην επιστροφή μου οδηγήθηκα ευγενικά στην Γερμανική βάση στην ανατολική πλευρά της Λέρου. Εκεί έπεισα τους Γερμανούς να με αφήσουν να πάω στο βορεινό μέρος και να πληροφορήσω μερικούς συντρόφους μου για την παράδοση του νησιού, χωρίς να δώσω καμμία εγγύηση ή υπόσχεση για την επιστροφή μου. Γρήγορα βρήκα τους άνδρες μου και τους βοήθησα να δραπετεύσουμε στην Τουρκία και από εκεί στην Μ.Α. με ένα καίκι που βρήκαμε σε έναν ορμό στο βόρειο μέρος της νήσου.
Στο Καίρο ένα όχημα με ανέμενε στον σταθμό για να με μεταφέρει στις Πυραμίδες όπου έμενε ο Winston Churchill μετά την διάσκεψη της Τεχεράνης. Με οδήγησαν στο υπνοδωμάτιό του όπου τον βρήκα βυθισμένο σε έναν απογευματινό υπνάκο. Αμέσως μου ζήτησε να του δώσω έναν απολογισμό της μάχης της Λέρου. Σε ένα γράμμα στην γυναίκα του αργότερα έγραψε «Μπορούσα να δω ότι είχε πάρα πολύ εντυπωσιασθεί από την Γερμανική συμπεριφορά τόσο στην σκληρότητα της μάχης όσο και κατόπιν».
Νωρίς την άνοιξη μέχρι το φθινώπορο του 1944 τα 3 τμήματα του SBS υπό την διοίκηση απόλυτα εξαιρετικών αξιωματικών David Sutherlan, Ian Patterson,Jock Lapraik και τον εξιοθαύμαστο νεαρό Δανό Andy Lassen τον οποίο είχα στρατολογήσει εγώ, ενεπλάκησαν σε συνεχείς καταδρομές σε νησιά του Νοτίου Αιγαίου εναντίον Γερμανικών φρουρών, ενώ ο θαυμάσιος Ελληνικός Ιερός Λόχος κάτω από την ολοκληρωμένη ηγεσία του Χριστόδουλου Τσιγάντε με επιδεξιότητα και μεγάλη πίεση εξετέλεσε καταδρομές σε νησιά του βορείου Αιγαίου. Το SBS εξετέλεσε την κανονική ετήσια καταδρομή του στην Κρήτη. Συνολικά από το 1943 μέχρι το τέλος; του πολέμου ο Ελληνικός Ιερός Λόχος και το SBS με την υποστήρηξη και άλλων μονάδων όπου απαιτείτο,εξετέλεσαν 381 καταδρομές σε 70 νησιά του Αιγαίου και αλλού πολύ συχνά με σημαντική υποστήριξη των Ελλήνων κατοίκων των νησιών. Αυτές οι καταδρομές ανάγκασαν τους Γερμανούς να διατηρούν στα Ελληνικά νησιά χιλιάδες άνδρες που ήσαν απαραίτητοι σε άλλα μέτωπα, προσθέτοντας σημαντική συμβολή στην πορεία του πολέμου στην Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Παρ’ όλη την μεγάλη ελπίδα του Winston Churchill και την προσδοκία του ότι μία Συμμαχική κατοχή των νησιών ίσως να έφερνε την Τουρκία στο πλευρό μας, η φανταστικά μακρινή καταδρομική δραστηριότητα των συμμαχικών Ειδικών Δυνάμεων και πάνω από όλες του Ελληνικού Ιερού Λόχου και του SBSυπό την ηγεσία ενός μεγάλου Διοικητού, δεν έμειναν χωρίς υψηλό ευεργετικό αποτέλεσμα.
JELLICOE
Δευτέρα 13 Σεπτεμβρίου 2004